اشتراک گذاری:
تغذيه انحصاري با شير مادر در شش ماه اول زندگي براي رشد كودك از اهميت ويژه اي برخوردار است . در اين زمان حتي كودك نياز به آب ندارد و فقط شير مادر به همراه قطره مولتي ويتامين و واكسيناسيون از ضروريات و تامين كننده بخش عمده اي از نيازهاي غذايي، رواني ،عاطفي و جسمي او مي باشد.
پايان شش ماهگي بهتر ين زمان براي شروع غذاي كمكي است زيرا:
• وزن شيرخوار در 5 ماهگي دو برابر تولد مي شود و شير مادر در اين سن به تنهايي قادر به رفع نيازهاي غذايي كودك نيست.
• ذخيره آهن در طول شش ماهگي به حداقل مي رسد.
• با توجه به اينكه تكامل تغذيه اي بخشي از تكامل تغذيه اي بخشي از تكامل عمومي بدن كودك است،در نيمه دوم سال اول زندگي كودك كه زمان گردن گرفتن و نشستن كودك است ، تكامل تغذيه اي بسيار موثر خواهد بو د . در اين هنگام دندانهايش شروع به رويش نموده و حركات دست و انگشتانش هدف دار مي شوند. خطرات شروع زود هنگام غذاي كمكي:
• احتمال ابتلاء شيرخوار به اسهال به دليل عدم تكامل دستگاه گوارش
• احتمال بروز آلرژي (حساسيت) شروع دير هنگام غذاي كمكي موجب بروز سوء تغذيه و عدم رشد كافي در كودك مي شود.
اصول تغذيه تكميلي
*ابتدا از يك نوع ماده غذايي ساده شروع كنيد و كم كم بصورت مخلوط، از مواد غذايي ديگر استفاده كنيد.
*از مقدار كم شروع و به تدريج بر مقدار آن اضافه كنيد.
*غذاي كمكي را بعد از تغذيه شيرخوار با شير مادر، به كودك بدهيد.
*بين اضافه كردن مواد غذايی 5-7 روز فاصله بدهید اگر ناسازگاري به يك ماده غذايي وجود داشت مشخص شود.
*بهترين زمان شروع غذاي كمكي پايان شش ماهگي است.اما اگر منحني رشد كودك افقي يا رو به پايين بود، تغذيه تكميلي با نظر كاركنان بهداشت در فاصله چهار الي شش ماهگي شروع شود.
خصوصيات غذاي كمكي
*غذاي تهيه شده نرم وهضم آن آسان باشد.
*مواد اوليه آن در دسترس خانواده باشد.
*تازه و بهداشتي باشد.
*قيمت آن ارزان و متناسب با عادت غذايي خانواده باشد.
نكات اساسي و مهم در تهيه و نگهداري غذاي كمكي
قبل از تهيه غذا بايد دست ها را با آب و صابون شست.
هنگام غذا دادن به شيرخوار بايد دستهاي او را نيز با آب و صابون شست.
*بهتر است غذاي كمكي به ميزان نياز روزانه تهيه شود
*باقيمانده غذاي كمكي را در ظرف درب دار و در داخل يخچال نگهداري كنيد.
از دادن مواد غذايي زير به دليل ايجاد حساسيت تا يك سالگي بايد خودداري كرد:
• شيرگاو ، سفيده تخم مرغ
• انواع توت، كيوي، آلبالو، گيلاس و خربزه
• بادام زميني
• مواد غذايي غير مجاز در دوره شيرخوارگي كه ممكن است باعث خفگي وي شود:
*كشمش، دانه انگور، ذرت ، سوسيس، آجيل ، تكه هاي
سفت و خام سبزيها (هويج و …) و تكه هاي گوشت
*قهوه يا چاي پر رنگ باعث بيقراري و عسل غير
پاستوريزه نيز باعث مسموميت كودك مي شود.
مقوي و مغذي كردن غذاي كودك
مقوي كردن غذا يعني مواد ي به غذا اضافه كنيم كه انرژي آن
را بيشتر كند.
مغذي كردن غذا يعني موادي به غذا اضافه كنيم كه پروتئين ،
املاح و ويتامين آن را بيشتر كند.
موادي كه انرژي غذا را بيشتر مي كنند:
روغنها داراي انرژي هستند و توصيه مي شود به غذاي كودكي كه رشد آهسته دارد كمي روغن اضافه شود، چون:
• انرژي روغن نسبت به مواد غذايي ديگر بيشتر است . (هر گرم روغن حدود 9 كالري و هر گرم قند و شكر 4 كالري انرژي دارد.)
• روغن، مثل كره، روغن زيتون، روغن مايع و جامد نباتي ، بدون اضافه كردن حجم غذا، انرژي آن را بيشتر مي كند.
• روغن باعث نرم شدن غذا مي شود و خوردن آن را براي كودك راحت تر مي كند.
قند و شكر انرژي زا هستند و مصرف آن براي كودكان زير يك سال توصيه نمي شود چون ذائقه كودك به طعم شيرين عادت كرده و زمينه بروز مشكلاتي چون چاقي در بزرگسالي فراهم مي شود.
موادي كه علاوه بر انرژي ، پروتئين غذا را بيشتر مي كنند:
پروتئين براي رشد كودك (به ويژه براي كودكي كه آهسته رشد
می كند) ضروري است . براي افزايش پروتئين غذا كمي گوشت به غذاي كودك اضافه كنيد . بعد از 8 ماهگي انواع حبوبات مانند نخود ، لوبيا و عدس كه كاملاً پخته شده ر ا مي توانيد به غذاي كودك اضافه كنيد .
به غذاي كودك تخم مرغ اضافه كنيد، ولي تا يك سالگي از دادن
سفيده تخم مرغ به كودك خودداري كنيد.
موادي كه ويتامين (مانند ويتامين ث و آ ) و املاح (مانند آهن و كلسيم) غذا را بيشتر مي كنند:
انواع سبزيجات سبز برگ مانند جعفري، شويد، گشنيز را كه داراي ويتامين ث وآهن هستند به غذاي كودك اضافه كنيد.
انواع سبزيجات زرد و نارنجي مانند كدو تنبل و هويج را كه داراي ويتامين آ هستند به غذاي كودك اضافه كنيد.
جوانه غلات و حبوبات را در برنامه غذايي كودك بگنجانيد . ابتدا جوانه گندم، ماش يا عدس را تهيه و پودر كنيد و سپس در انتهاي طبخ به غذاي كودك اضافه كنيد
.
مادر عزيز:
شير مادر به تنهايي مي تواند از لحظه اول تولد تا پايان شش ماهگي
تمام نيازهاي غذايي شيرخوار را براي رشد طبيعي تامين كند.
دیدگاهتان را بنویسید