آموزش راه اندازی و تاسیس گلخانه خیار

از جمله پر اهمیت ترین دلایلی که برای راه اندازی گلخانه خیار می توان در نظر گرفت صرفه اقتصادی آن و برداشت چند مرحله ای و مدت زمان کوتاه برداشت محصول در نظر گرفت. قابلیت برداشت مرحله ای باعث شده تا فرد بتواند تعداد کارگر را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.

همانگونه که میدانید محصولات مختلف کشاورزی تحت هیچ شرایطی از محبوبت نمی افتند از این رو نیاز به تولید آنها هر سال بیشتر از سال قبلی می شود. البته در  این بین افزایش جمعیت به نوعی تاثیر مستقیمی را در ایجاد نیاز به این محصولات کشاورزی به خود ایجاد کرده است.

ولی در این ایام دامنگیر بودن مشکل کم آبی که باعث افت چشمگیر و مهم تر از همه نگران کننده ذخایر آبی و سفره‌های زیرزمینی شده، که این امر به نوبه خود صنعت کشاورزی را با خطر های جدی روبه رو نموده به شکلی که این فعالیت بر خلاف گذشته از یک منبع درآمد با سوددهی بالا تبدیل به یک کار در خطر شده است. ولی راه کار چیست؟ آیا راهی است که این زمینه فعالیتی مهم را که شاهرگ تامین کننده تغذیه‌ و اقتصاد می باشد از خطر نجات داد؟ جواب ” نه” می باشد و جایز نیست که جهت پر کردن بازار صیفی جات اقدام به صادرات بیش از حد این محصولات نمود آن هم در این بازار که هر روز قیمت ها تغییر پیدا می کنند. این در حالیست که می بایست دیدگاه افراد و پرورش دهنده ها را به علم مدرن کشاورزی تغییر داد و به این شیوه از عملکرد کشور‌های صنعتی پیشرفته را در این حوزه الگوبرداری کرد. یکی از بهترین و پربازده ترین راه ها راه اندازی گلخانه برای پرورش انواع محصولات کشاورزی است.

اهمیت فعالیت در گلخانه

سالن پرورش گیاه و گلخانه یک مکان محدود و بسته می باشد که تمامی المان ها در آنجا تحت کنترل فرد می باشد. به شکلی که جهت کشت در حجم بالا و تولید محصولات خاص بدون در نظر گرفتن محدودیت فصل یا شرایط اقلیمی می تواند محل مناسبی را با شرایط فوق العاده ایجاد نماید. با توجه به توضیحاتی که در بخش قبلی بیان شد، یکی از پر اهمیت ترین مزیت های بهره گیری از روش گلخانه‌ای، مصرف پایین آب در فرایند کاشت و پرورش می باشد که با توجه به مشکل کم آبی کشور یک انقلاب در حوزه کشاورزی در نظر گرفته می شود.

علاوه بر این خاکی که برا کشت محصولات مورد استفاده قرار می گیرد با توجه به کمبود آب در گذر زمان کیفیت خود را از دست می دهد؛ که با استفاده از این شیوه با توجه به قابلیت کنترل تمامی المان ها علاوه بر برداشت محصول زیاد، خاک های حاصلخیز نیز حفظ می شود.

متاسفانه کشاورزان سنتی با اینکه زحمت فراوانی می کشند ولی دست به دعا می مانند تا در بازه زمانی لازم باران ببارد و یا در فصل های مختلف سرما و طوفان باعث نابودی محصولات نشود. ولی در سبک مدرن یعنی گلخانه و سالن، می توان گفت تمام فاکتورهای دخیل فرایند رشد گیاهان تحت کنترل پرورش دهنده قرار دارد. از این رو خطر پذیری این حرفه نیز تا قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. در کنار این موارد کلی گلخانه‌ها و سالن های پرورش گیاه از این قابلیت برخورداراند که با کنترل فاکتور های موثر در رشد محصول بتوانند زمان برداشت را تعیین کنند.

یعنی که دقیقاً می توان محصول را بازه زمانی خاصی که تقاضای زیادی دارد و خرید و فروش آن بسیار داغ است، وارد بازار کرد و نهایتاً سود چندین برابر را به دست آورد. علاوه بر این می‌توان به مدد گلخانه‌ها می توان محدودیت ها را از بین برده و بدین شکل محصولات خاصی مانند توت فرنگی، زعفران، بامبو و … را که تنها در برخی شهر ها رشد می کنند را به راحتی پرورش داد. با این کار تا حد زیادی می‌توان مانع خروج ارز از کشور شد و محصولات تولید داخل را به بازار ارائه نمود.

علاوه بر موارد ذکر شده باید به این نکته نیز توجه داشت، همه فاکتورهای رشد و نمو به طور دقیق در گلخانه‌ها و سالن ها کنترل می‌شوند، از این رو میوه ها و دیگر محصولاتی که از این از گلخانه برداشت می شوند کیفیت بسیار بالاتری نسبت به محصولات سنتی دارند و به همین دلیل از قیمت و محبوبیت بالاتری برخوردار هستند. 

بررسی جنبه اقتصادی راه اندازی گلخانه 

از پررنگ ترین دلایل اقتصادی جهت فعالیت در گلخانه در وهله اول می توان به تعداد برداشت زیاد در سال، بازده تولید بالا در مقایسه با سطح زیر کشت، امکان زمان بندی برای برداشت و فروش محصول و مهم تر از همه امکان کاهش هزینه های جاری به دلیل تعداد کم کارگر اشاره کرد. ولی هر زمینه فعالیتی بی شک معایبی نیز خواهد داشت، که گلخانه و سالن پرورش گل و گیاه نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. از این رو ما در ادامه به بررسی چالش هایی که به گلخانه مربوط می شوند اشاره می نماییم: هزینه اولیه برای راه اندازی گلخانه نسبتاً زیاد است که بخش اعظمی از همین هزینه ها صرف خرید تجهیزات گلخانه می شود. ولی باید در نظر داشت که این تجهیزات یک بار برای همیشه تهیه می شوند.

با استناد بر بررسی ها انجام شده که اگر برداشت محصولات با راندمان نسبتاً بالایی صورت بگیرد، تقریبا بعد از 3 سال تمامی سرمایه ای که برای راه اندازی صرف کرده اید به شما بازگردانده می شود. مورد دوم، فعالیت در گلخانه و پرورش انواع میوه، گل، گیاه و… در چنین مکانی به مراقبت دائمی نیاز دارد. برای مثال اگر تنها در یک شب زمستانی سیستم گرمایش از کار بیفتد تمامی محصولات نابوده شده و خسارت سنگینی به شما وارد می شود.  

مراحل راه اندازی و تاسیس گلخانه 

جهت تاسیس و راه اندازی گلخانه و سالن پرورش گیاه باید از مرحله متعددی عبور نمایید که پر اهمیت ترین آن، گرفتن مجوز از سازمان جهاد کشاورزی است. سازمان نام برده به منظور ارائه مجوز گلخانه به پرورش دهنده، چندین شرط را مطرح می کند که باید انجام شود که حیاتی ترین آن استفاد از تجهیزات اساسی در گلخانه است. از این تجهیزات و دستگاه ها بیشتر اصولاً برای تامین گرما و رطوبت در محیط استفاده می شود.

شروع کشاورزی مدرن

بعد از گرفتن مجوز های لازم، نخستین مورد کشت محصول است. جهت کاشت و پرورش گیاه می توان از دو روش استفاده نمود، یکی کاشت بذر است که همان شیوه سنتی در نظر گرفته می شود و شیوه دوم کاشت نشاء محصول مورد نظر است. صاحب نظران کشاورزی بر این باورند که کاشت نشاء با در نظر داشتن دلایلی که در ادامه توضیح داده می شود بسیار مقرون به صرفه تر و سودده تر می باشد. 

این دلایل را می توان اینگونه بررسی کرد که : 

• شیوه سنتی به مدت زمان زیادی نیاز دارد.
• نیاز به نیروی کار آن هم بیشتر هنگام انتقال بذر‌ها به گلخانه
• استفاده از بذر پرتی یا هدر رفت زیادی دارد و مدت زمان طولانی برای رشد نیاز است
• عدم داشتن اطمینان از کیفیت بذر خریداری شده 

بر خلاف موارد ذکر شده کاشت نشاء با توجه به قابلیت امکان تعیین کردن میزان مرغوبیت گیاه و همچنین امکان انتخاب گیاهان سالم و یک دست و پایین آوردن آب لازم بی شک از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است.

راه اندازی و احداث گلخانه کوچک

بیشتر افرادی که وارد حوزه گلخانه می شوند در انتخاب محصول مناسب مردد بوده و تصمیم قطعی ندارند. راه اندازی گلخانه خیار می تواند یکی از پر سودده ترین، کم ریسک ترین و در عین حال راحت ترین شاخه های این زمینه فعالیتی گسترده باشد. علاوه بر این با راه اندازی گلخانه خیار با توجه به ویژگی رشد این میوه، فرد می تواند نه به صورت دوره بلکه به صورت مکرر و پیوسته سود برداشت کند. این مورد را در قسمت های بعدی توضیح خواهیم داد.

چنانچه شما هم علاقه مند به تاسیس و راه اندازی یک گلخانه هستید، ولی بودجه لازم جهت تاسیس یک گلخانه بزرگ را در اختیار ندارید، توصیه می کنم ادامه این مطلب را مطالعه کنید.

محیط های کم استفاده همچون حیاط خانه و یا پشت بام می‌تواند از نظر اقتصادی بسیار کم هزینه تر و مقرون به صرفه باشد. اگر به طور کلی یک محیط مانند حیاط به اندازه 100 متر را برای این فعالیت در نظر بگیرید می توانید اقدامات لازم برای ایجاد گلخانه را پیاده سازی کنید. 

قسمت اسکلت گلخانه را با استفاده از چهارچوب فلزی بنا کنید، چرا که از مقاومت بالاتری برخوردار است و جهت ایزولاسیون آن توصیه می شود از پلاستیک‌های ضد uv بهره گیری کنید؛ به این دلیل که اشعه‌های مضر مانند نور خورشید را از خود عبور نمی دهند، و این در حالیست که پلاستیک های ساده تحت تاثیر نور آفتاب همانند ذره بین عمل می کند که برای رشد گیاهان به خصوص صیفی جات بسیار مضر است. پلاستیک های جنس uv از نظر قیمت تفاوت چندان با نمونه های ساده ندارند ولی باید توجه داشت که در نتیجه و راندمان کار بسیار تاثیر گذار هستند.

اکنون باید تمهیدات لازم برای آبرسانی به محصولات داخل گلخانه باشید. با توجه به بررسی های انجام شده لوله کشی قطره ای را می توان به عنوان بهتری روش برای آبیاری و آبرسانی در نظر گرفت. چرا که هزینه جاری برای راه اندازی آن مناسب بوده و با توجه به حساسیت محصولات گلخانه، بهره گیری از ان می تواند نهایت بازدهی و راندمان را به ارمغان بیاورد.

حال باید برای کاشت نهال برنامه ریزی کنید؛ که برای این کار دو روش تحت عنوان ناودانی و بالشتکی را می توان مورد استفاده قرار داد. البته شیوه بالشتکی به هزینه چندانی نیاز ندارد ولی به دلیل پلاستیکی بودن یک بار مصرف است.

توصیه می شود از شیوه ناودانی برای این کار استفاده شود. در این روش نیمه ناودان هایی از جنس گالوانیزه تهیه شدن و داخل آنها را با خاک پر می کنند تا بدین شکل گیاهان و محصولات مورد نظر شما به صورت ردیفی و منظم در گلخانه رشد کنند.

راه اندازی گلخانه خیار 

در این قسمت به بررسی نحوه آماده سازی گلخانه برای کاشت خیار می پردازیم. برای کاشت و پرورش هر محصول کشاورزی خاک را می توان مهم ترین و حیاتی ترین فاکتور در نظر گرفت، چرا که تعیین کننده کیفیت و راندمان این کار است. با توجه به بررسی ها صورت گرفته خاک کوکوپیت و پرلیت بهترین گزینه برای این کار می باشد؛ این خاک در عین داشتن قیمت مناسب بسیار باکیفیت و غنی بوده و می تواند شرایط لازم برای رشد خیار را به راحتی تامین نماید.

تا اینجای کار برای یک فرد آماتور کاشت خیار گلخانه‌ای به جز هزینه‌های بستر کاشت که برای همیشه است، دوره‌های اول هزینه های خاصی بابت بابت خرید خاک، بذر، کود، سم، سیستم گرمایشی و سرمایشی، هزینه‌های مصرفی آب و… به همراه دارد که باید در آن ها هیچ کم یا کستی ایجاد نشود تا راندمان کار و در نهایت سود حاصل از فروش میوه افت نکند.

بازدهی

افرادی که به راه اندازی گلخانه خیار پرداخته اند به خوبی آگاهند که این محصول هر سال 2 الی 3 دوره کاشت و برداشت می شود. این دوره های عبارت اند:

• کاشت بهاره 
• کاشت تابستانه 
• کاشت زمستانه

البته باید توجه داشت که این محصول به شیوه سنتی در فصل تابستان به صورت گسترده به بازار ارائه می شود، از این رو پرورش خیار در این فصل در گلخانه چندان سودده نبوده و از این رو توصیه می گردد.

در یک سالن یا گلخانه به اندازه 100 متر می توان تقریباً 280 تا 320 بوته خیار کاشت. شایان ذکر است که هر 1 بوته در هر دوره با ایجاد شرایط مناسب و مراقبت های کافی می تواند حدود ۱۰ کیلو خیار بدهد که در این حالت با یک ضرب ساده می توان به دست آورد که در انتهای دوره می توان 3000 تن محصول به دست آورد. البته باید در نظر داشت که قیمت این محصول درفصل‌های سال متفاوت است، از این رو درآمد حاصل از این کار با فصل سال رابطه مستقیم دارد.

منبع: drgheshlagh.com