زندگینامه استاد عنتر سعید مسلم (بدوی) – قسمت دوم

یکی از مهمترین فصل های زندگی استاد سعید مسلم، ماجرای اختلافات ایشان با الأزهر و رادیوقرآن و بعضی از بزرگان تلاوت مصر است که سبب شد از تلاوت در رادیو محروم شود. متاسفانه در هیچ جا به طور دقیق و موثق به این قضیه اشاره نشده است و حتی اشخاصی که با مرحوم سعید مسلم ارتباط نزدیکی داشتند از اشاره مستقیم به این ماجراها خودداری می کنند.

به عنوان مثال یکی از افرادی که از آشنایان نزدیک استاد سعید مسلم و خانواده ایشان بوده و قسمت عمده ای از تلاوت های استاد را هم ایشان برای اولین بار در اینترنت منتشر کرده، جناب شیخ أبوالشیما خطیب و سخنران مصری، در پاسخ به سوالاتی که راجع به اختلافات استاد با الازهر از ایشان پرسیده شد، گفتند که از توضیح کامل درباره این قضایا معذورند، چون در این ماجرا باید نام چند تن از بزرگان تلاوت قرآن به میان بیاید که بعضی از آنها به رحمت خدا رفته اند و بعضی هنوز در قید حیات هستند، به همین دلیل فعلا به صلاح نیست به این مسائل پرداخته شود!!! و تنها
به صورت کلی به دو مسئله اشاره کردند:

اولاً اشکالاتی در زمینه مسائل تجویدی و نفس گرفتن در حین تلاوت به استاد وارد می شد و مسئله دوم و مهم تر در مورد استفاده زیاد استاد از اختلاف قرائت و به خصوص استفاده هم زمان از چندین قرائت در یک نفس بود، که مثال بارز آن تلاوت معروف سوره مبارکه تکویر هست که کلماتی مانند “کُوّرت”، “حشرت” و … را به چندین قرائت می خوانند.

البته این مسئله در تلاوت های بسیاری از قراء بزرگ و معروف همچون استاد مصطفی اسماعیل، عبدالباسط و منشاوی نیز دیده می شود. اما انتقادی که به استاد سعید مسلم وارد می شد این بود که اولا در این زمینه به نوعی افراط می کرد و در ثانی از بعضی از قرائت های شاذ و نادر استفاده می نمود که مورد تایید الازهر نبود.

در مصر عموما قرائت های سبعه که از طریق متن شاطبیه آموخته می شود مورد تایید است ولی استاد سعید مسلم که به قرائت های عشره
(متن طیبة) مسلط بود، از این نوع قرائت ها هم استفاده می کرد که این ماجرا عصبانیت شدید برخی از علمای الازهر را به دنبال داشت، چون بسیاری از علما استفاده از موارد شاذ و نادری که در این قرائات وجود دارد را حرام می دانند.

به عنوان مثال استاد در تلاوت معروف حدید مجادله مزمل تکویر، در تلاوت آیه 27 سوره حدید، کلمه “قفّینا” را به صورت “قفینا” (بدون تشدید) قرائت می کند که در هیچ یک از قرائت های سبعه به این شکل نیامده است. البته این گونه قرائات بیشتر مربوط به تلاوت های سنین جوانی استاد بوده و به گفته یکی از نزدیکان استاد، ایشان بعدها از خواندن این نوع قرائت ها توبه و ابراز برائت کرد، و تلاوت های اواخر عمر استاد اکثراً به روایت خلف از حمزه اجرا گردیده است.

اما حتی این ابراز پشیمانی هم باعث نشد تا از طرف اذاعه روی خوشی به استاد نشان دهند، چرا که اختلافات استاد با بعضی از قراء مزید بر علت بود. مثلاً ماجرایی نقل شده که استاد سعید مسلم به همراه یکی از قاریان معروف، برای تلاوت در مراسمی دعوت شده بودند. و با توجه به این که شیخ سعید مسلم سن کمتری داشتند در ابتدا شروع به تلاوت کردند. ولی ظاهرا همین سبک های خاص تلاوت استاد باعث ناراحتی آن قاری معروف می شود. اما مردم خیلی از تلاوت استاد استقبال می کنند و در پایان تلاوت از ایشان خواهش می کنند تا باز هم به تلاوت ادامه دهد که این ماجرا، سبب ناراحتی آن قاری شده و به حالت اعتراض، مجلس را ترک می کنند!!!

در مجموع تمام این مسائل دست به دست هم داد تا استاد هیچ گاه در رادیو و تلویزیون مصر تلاوت نکنند، و حتی گفته شده در امتحان رادیو، امتیازات لازم را به دست آوردند ولی در زمان اعلام نتیجه، مردود شدند!!

متاسفانه شایعات زیادی هم در مورد این اختلافات مطرح شده که عموما صحت ندارند. مثلا گفته شده استاد سعید مسلم را به خاطر این نوع تلاوتش مدتی زندانی کردند و یا این که علمای الازهر خون ایشان را مباح اعلام کردند !!!!

تنها موردی که شاید به واقعیت نزدیک باشد، این هست که مدتی از طرف الازهر، خرید و فروش نوارهای تلاوت استاد سعید مسلم ممنوع شد و اعلام کردند هر کسی این نوارها را بفروشد دستگیر و زندانی خواهد شد! با وجود تمام بی مهری هایی که به استاد شد، ایشان در بین توده مردم بسیار محبوب و پرطرفدار بودند و در مجالس و محافل فراوانی تلاوت کردند که خوشبختانه بسیاری از این تلاوت ها ضبط شده و به دست ما رسیده است.