مزایا و معایب پیوستن به FATF

عده ای پیوستن به FATF را در تنگنای ناچاری بین المللی فرصت مناسبی برای کشور برای رفع تحریم ها می دانند و عده ای پیوستن فوری و آنی به این قرارداد بین المللی را به ضرر اقتصاد ایران در شرایط تحریم حداکثری می دانند. در این یادداشت تلاش در انعکاس نظرات موافقین و مخالفین و برای واکاوی دغدغه های همه طرف های تایید و تصویب این مساله است که سال هاست مورد نقد و بررسی های فراوانی قرار گرفته است.

مزایای پیوستن به FATF از نگاه موافقین

١- موجب خروج ایران از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی و رفع اتهام تامین مالی تروریسم و پولشویی در فضای رسانه ای بین المللی علیه ایران می شود.
٢- موجب ایجاد امکان استفاده گسترده ایران از ابزارهای مالی بین المللی و اعتبارات و وام های ارزان نهادهای مالی بین المللی می شود.
٣- راه ورود سرمایه گذاری های خارجی به بازار پول و سرمایه ایران را باز می کند . در واقع بدون امضای FATF برای همیشه باید انتظار جذب سرمایه گذاری خارجی و رشد مثبت و بالای اقتصادی را کنار بگذاریم.
۴- موجب انتقال روندهای شفاف سازی مالی بین المللی و امکان استقرار و اصلاح استانداردهای بین المللی سیستم های حسابداری مالیاتی، حسابرسی و شفافیت مالی را به جریان های پولی و مالی داخل کشور فراهم می کند.
۵- یکی از موانع و بهانه های رفع تحریم های بانک مرکزی و دستیابی به منابع ارزی بلوکه شده ایران در بانک های خارجی را فراهم می کند.
۶- هزینه حداقل ١٠ درصدی تبادلات مالی و دور زدن تحریم ها را در صرافی های دوبی و ترکیه و سایر کشورها را کاهش می دهد و امکان حواله مستقیم ارز توسط صرافی ها و بانک های ایرانی را فراهم می کند. در حالیکه هم اکنون حتی حواله یک ارز خارجی هم به صورت مستقیم و توسط بانک ها و صرافی ها به هر نقطه ای در دنیا وجود دارد.
٧- زمینه حضور شعب بانک های خارجی و یا سرمایه گذاری خارجی در بانک های ایرانی و تاسیس شعب بانک ها و موسسات پولی و مالی ایران در خارج از کشور را فراهم می کند.
٨- با مهر تایید بین المللی بر شفافیت مالی نظام مالی و پولی ایران و تایید ساز و کار جهانی نظارت بر تراکنش های پولی، ریسک های مرتبط اعتباری با سرمایه گذاری در ایران کاهش یافته و زمینه کاهش هزینه های بیمه های بین المللی و افزایش ضرائب اطمینان ملی اقتصاد ایران فراهم می شود.
٩- فرصت برون رفت از بن بست فعلی در انجام تجارت قانونی و صادرات و واردات کالا و بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور و جلوگیری از امکان تامین مالی قاچاق کالا و خروج سرمایه از کشور را به دلیل رصد کردن گام های چندگانه نظارتی در کلیه روندهای جابجایی و انتقال پول را فراهم می کند.
١٠- فرصت جهانی شدن اقتصاد ایران و پیوستن به پیمان های بی شمار تجاری و اقتصادی دنیا از جمله سازمان تجارت جهانی و عضویت سازنده و فعال در بازسازی اقتصاد جنگ زده خاورمیانه را فراهم می کند.

١١- در حال حاضر حتی برخی هم پیمانان یا کشورهای بی طرف مانند چین و روسیه هم به بهانه FATF از همکاری سازنده در تبادل کالا و ارز با ایران خودداری می کنند و در این صورت امکان کلیه مبادلات تجاری و اقتصادی کشور از بین می رود .
١٢- موضوع ارائه اطلاعات شفاف مالی و یا اشراف اطلاعاتی مالی مطرح نیست و توصیه های گروه ویژه برای اقدام مالی صرفا مبتنی بر قوانین داخلی کشورها و تفاهم نامه های بین المللی است و موجب افشای گسترده اطلاعات مالی کشور نمی شود.

معایب پیوستن ایران به FATF از نگاه مخالفین

١- شفاف شدن نظام مالی ایران در زمان برقراری تحریم ها موجب شناسایی کانال های دور زدن تحریم ها و ایجاد ضرر و زیان بیشتر برای کشور در همین اندک تجارت باقی مانده کشور و فشار اقتصادی و زیان هنگفت کشور در حساس ترین روزها می شود.
٢- پیوستن ایران به FATF موجب از دست رفتن یکی از برگ های برنده ایران در مذاکرات خارجی احتمالی پیش رو می شود.
٣- امکان حمایت از محورهای مقاومت در مقابل زیاده خواهی و قدرت طلبی رقبا در زمین بحران زده خاورمیانه را از کشور می گیرد.

۴- بسیاری از کشورها هنوز به عنوان اعضای ناظر در این پیمان بین المللی هستند و چه ضرورتی دارد ایران تمامی این توصیه ها را مانند کشورهای غیر تحریمی بپذیرد.
۵- آمریکا در بلندمدت می تواند با شناسایی همه کانال های بین المللی و داخلی پولی و مالی ایران زمینه نفوذ و تحت فشار قراردادن ایران را برای امتیازات دیگر سیاسی و امنیتی فراهم می کند.
۶- ممکن است ابزارهای نظارتی و ساز و کار این سیستم مالی به کشورهای دیگر حداقل نظارت و سختگیری را داشته باشد و برای ایران حداکثر سخت گیری و کنترل و نظارت و یا بهانه جویی را داشته باشد و خود تبدیل به معضلی برای اقتصاد و دردسرهای آینده مالی ایران شود.
٧- ممکن است با اشراف کامل اطلاعاتی راه پروژه نفوذ به اقتصاد ایران و صحنه سیاست ایران با شناسایی کلیه منابع مالی و ارتباطات اقتصادی بخش خصوصی و دولت و نقاط آسیب پذیر سیستم اقتصادی کشور شناسایی و رصد شود.
٨- یکی از انتقادات وارد شده بر تعامل با گروه اقدام مالی این است که ایران، با اجرای استانداردهای گروه اقدام مالی مکلف خواهد شد که قطعنامه های تحریمی سازمان ملل متحد علیه خود را اجرا نماید و دست به خود تحریمی بزند!.
این یادداشت صرفا با عنوان برشمردن معایب و مزایای پیوستن به این سازو کار بین المللی و با بررسی و دقت در نظرات کارشناسان و ابراز نظرات سیاسی و اقتصادی سیاست گذاران نگارش و تالیف شده است و نگارنده خود از ابراز نظر موافق یا مخالف در این یادداشت اجتناب می کند اما به نظر می رسد تعامل با گروه ویژه اقدام مالی، ضرورتی است که مستقل از بحث برجام و دولت کنونی و آتی است و آخر اینکه در حال حاضر ۱۹۸ کشور، پذیرفته‌اند که توصیه‌های گروه اقدام مالی را اجرا کنند و توصیه این است که مصلحت جویان و مصلحت اندیشان هر چه سریع تر به یکی از موانع بزرگ رفع تحریم که مورد بهانه جویی غرب و شرق قرار گرفته است خاتمه دهند و یکی از موانع ساختاری و بلندمدت توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور و رفع تحریم ها را از میان بردارند.